เกร็ดความรู้ ‘ประวัติศาสตร์ส้วม’ จากรอบโลก
เนื่องในโอกาส วันส้วมโลก หรือ World Toilet Day เพิ่งผ่านพ้นไปในวันที่ 19 พฤศจิกายนที่ผ่านมา ชาญไพบูลย์ ผู้เชี่ยวชาญเรื่องห้องน้ำ ได้เตรียมคอนเทนต์สำหรับเพิ่มพูนความรู้เกี่ยวกับ ประวัติศาสตร์ส้วม สำหรับแฟนๆ ไว้ให้แล้ว ซึ่งไม่น่าเชื่อเหมือนกันว่าเพียงแค่ ‘ส้วม’ ยังมีประวัติศาสตร์ต้องจดจำกันมากมาย หลายเรื่องว้าวมาก และทำให้ความเข้าใจเรื่องส้วมต้องเปลี่ยนไปตลอดกาล
ไม่ใช่แก้วกาแฟ แต่คือส้วม!
เวลาไปตามพิพิธภัณฑ์ประวัติศาสตร์ต่างๆ เราอาจจะเห็นโถหรือหม้อใบใหญ่มีหูจับ อย่าเพิ่งเดาว่าเป็นแก้วกาแฟยักษ์ หม้อบรรจุใบชา หรือเครื่องดื่มใดๆ แต่เดาได้ว่าอาจเป็นส้วมเคลื่อนที่ หรือกระโถนสำหรับบรรจุสิ่งปฏิกูลก็เป็นได้ โดยเฉพาะโถในภาพ นับว่าเป็นหลักฐานทางประวัติศาสตร์ว่าในสมัยโบราณผู้คนจะถ่ายทุกข์ในโถแล้วนำไปเททิ้ง ซึ่งเป็นวิธีการใช้งานที่ค่อนข้างแพร่หลายทั้งในพระราชวังแวร์ซาย พระราชสำนักของจีน รวมถึงในประเทศไทยเองก็ตาม
ไม่ใช่อึ๊ แต่คือช็อกโกแลต
ยังจำหนัง Trainspotting ในปี 1996 กันได้ไหม มีฉากสุดประทับใจฉากหนึ่งคือตอนที่ มาร์ค เรนตัน มุดส้วมในห้องน้ำสุดเน่าของสก็อตแลนด์เพื่อตามหายาเหน็บที่หล่นไป ฉากนี้ชวนอี๋มากๆ สำหรับคนดู แต่ ยวน แมคเกรเกอร์ นักแสดงผู้รับบทเรนตัน เคยเล่าให้ฟังว่าในฉากจริงๆ นั้นเป็นการตกแต่งด้วยช็อกโกแลตทั้งหมด ซึ่งมีกลิ่นหอมเย้ายวนจนทำให้ฉากที่ถ่ายทำกว่า 2 ชั่วโมงนี้โอเคสำหรับเขามากขึ้น
ไม่ใช่เกม Hangman แต่คือส้วม
Latrine เป็นคำศัพท์ที่ให้ความหมายถึงส้วม โดยมีรากมาจากภาษาละตินและฝรั่งเศส โดยภาษาละติน คำว่า Lavare แปลว่าการล้าง และในช่วงเวลาหลายพันปีก่อน ราวยุคจักรวรรดิโรมัน จากคำว่า Lavare ก็ได้เปลี่ยนมาเป็นคำว่า Lavatrina ซึ่งหมายถึงห้องสุขา ทั้งสำหรับบริเวณบ้านและที่พัก ซึ่งจะเป็นห้องเล็กๆ ที่มีหลุมอยู่ด้านล่างไว้สำหรับปลดทุกข์นั่นเอง เรียกไปเรียกมา จาก Lavatrina ก็ย่อให้สั้นเหลือแค่ Latrina แล้วพอเริ่มมีการใช้ในฝรั่งเศสราวปี 1600 ก็เปลี่ยนเป็น Latrine อันเป็นที่เข้าใจว่าคือสุขาเช่นเดียวกัน
ไม่ใช่แค่ถ่ายทุกข์ แต่ยังปรับทุกข์ได้ด้วย
กรุงโรม ในยุคสมัยจักรวรรดิโรมันราว 2,000 ปีก่อน มีพัฒนาการเรื่องห้องถ่ายทุกข์ที่เรียกได้ว่าเจริญมาก โดยจะมีห้องสี่เหลี่ยมสำหรับนั่งถ่ายทุกข์ สิ่งปฏิกูลจะไหลลงท่อออกจากห้องเหล่านี้ไปตามคลองเล็กๆ ที่มีปลายทางอยู่ที่แม่น้ำไทเบอร์ นอกกรุงโรม ระบบกำจัดของเสียนี้เรียกว่า Cloaka Maxima ที่ในปัจจุบันกลายเป็นสถานที่ท่องเที่ยวเพื่อเรียนรู้ประวัติศาสตร์ส้วม ซึ่งในช่วงเวลานั้น จำนวนผู้คนไม่ได้มากมายเท่าในปัจจุบัน ระบบส้วมโรมันจึงทำงานได้ดี โดยห้องส้วมโรมันสามารถใช้งานได้ทั้งชายและหญิง โดยที่นั่งจะอยู่ห่างกันรูละราว 1 ฟุต ทำให้นอกจากถ่ายทุกข์ ระหว่างนั้นก็อาจเกิดบทสนทนาปรับทุกข์กันได้ด้วยเช่นกัน
กระดาษชำระยาว 1 เมตร
50 ปีก่อนคริสตกาล ว่ากันว่าเป็นช่วงเวลาที่จีนได้คิดค้นกระดาษชำระขึ้นเป็นครั้งแรก โดยมีหลักฐานว่าในปี 1391 มีการใช้กระดาษชำระสำหรับชนชั้นสูงระดับจักรพรรดิ และยังเป็นกระดาษที่มีความยาว 1 เมตร
สำหรับสากล บริษัทที่เป็นผู้ผลิตกระดาษชำระเป็นรายแรกนั้นเกิดขึ้นในปี 1890 โดยบริษัท Scott Paper
พระราชวังแวร์ซายไม่มีส้วม
พระราชวังแวร์ซายล์ที่มีห้องน้อยใหญ่มากกว่า 2,500 ห้องนั้นไม่มีห้องน้ำ เพิ่งจะมามีในตอนหลังนี่เอง ทำไมถึงเป็นอย่างนั้น? นั่นก็เพราะในเวลานั้นมักใช้การถ่ายทุกข์ลงในกระโถน และมีเจ้าหน้าที่มานำไปทิ้ง ส่วนผู้ติดตามหรือข้ารับใช้ต่างๆ จะใช้ห้องน้ำช่องทางธรรมชาติตามสุมทุมพุ่มไม้ต่างๆ และด้วยความที่มีผู้คนจำนวนมาก ทำให้ตามซอกหลืบต่างๆ ของพระราชวังเต็มไปด้วยสิ่งปฏิกูล โดยเฉพาะในฤดูหนาวที่ใครๆ ต่างไม่อยากออกไปปลดทุกข์ด้านนอกอาคาร รวมถึงความเชื่อแปลกๆ ในสมัยนั้นที่เชื่อว่าการอาบน้ำจะทำให้รูขุมขนเปิดกว้างและเชื้อโรคจะเข้าสู่ร่างกายได้ง่ายยิ่งขึ้น ผู้เข้ามาพำนักในพระราชวังแวร์ซายจะได้รับคู่มือเรื่องสุขอนามัยด้วย เพราะโรคระบาดในเวลานั้นคร่าชีวิตผู้คนไปไม่ใช่น้อย ด้วยความที่กลิ่นของแวร์ซายอบอวนชวนฝันจนถูกกล่าวขวัญไปทั่ว จึงเป็นที่มาของเครื่องหอม เทียนหอม เครื่องประทินผิวต่างๆ นานาที่ใช้ในพระราชวังแวร์ซายเพื่อกลบกลิ่นไม่พึงประสงค์ รวมถึงสวนส้มอันลือชื่อ Orangerie ที่ปลูกส้มสายพันธุ์จากเมืองจีนที่กลิ่นหอม นัยว่ามีการปลูกรอบพระราชวังนับพันต้นเพื่อดับกลิ่น
ส้วม ภาษาอีสานโบราณแปลว่า ห้องนอน
ส้วม นอกจากความหมายว่าส้วมอย่างที่เราเข้าใจกันดี รู้หรือไม่ว่าก่อนหน้านี้ในภาคอีสาน คำว่า ส้วม หมายถึง ห้องนอน โดยเราจะยังอาจได้ยินผู้เฒ่าผู้แก่บางคนใช้คำว่าส้วมในบริบทนี้อยู่ อย่างเช่น “อิหล่า มันยังไม่ลุกออกจากส้วมเลย” แปลความหมายได้ว่า นังหนูยังไม่ลุกจากห้องนอนออกมาเลย
เข้าส้วม 2,500 ครั้งต่อปี
มีคนคิดคำนวณสถิติเอาไว้ว่า ในแต่ละปี แต่ละคนจะต้องใช้ห้องน้ำประมาณ 2,500 ครั้ง ซึ่งนับเป็นค่าเฉลี่ยที่อาจจะมากกว่านี้ได้อีก กรณีที่เป็นคนเข้าห้องน้ำบ่อยๆ
ส้วมมูลค่า 23 ล้านเหรียญสหรัฐ
ส้วมที่แพงมากและอยู่ไกลมากติดอันดับโลกก็คือส้วมสำหรับนักบินอวกาศของ NASA ซึ่งมีรายงานข่าวว่าเป็นส้วมที่มูลค่าสูงสุดในจักรวาล โดยทาง NASA ได้คิดค้นและสร้างส้วมสุดแพงนี้เพื่อใช้ในยานอวกาศ ซึ่งมีระบบการจัดการของเสียได้อย่างดี น้ำหนักเบา และขนาดเล็ก ซึ่งพวกเราคงไม่น่าจะมีโอกาสได้ใช้งานกันแน่ๆ อ้างอิง: museumsiam.org, theatlantic.com, silpa-mag.com, stwater.co.uk, smithsonianmag.comสอบถามเรื่องการติดตั้งและใช้งาน สามารถเพิ่ม ชาญไพบูลย์ เป็นเพื่อนทาง LINE ได้ที่ @Rasland หรือสอบถามรายละเอียดการซื้อสินค้าได้ที่ LINE @Charnpaiboon.sales เบอร์โทรศัพท์ 02-285-5795 ชาญไพบูลย์ ร้านค้าออนไลน์ Shopee: https://bit.ly/3H64bTv Lazada: https://bit.ly/3LJtpup
กดติดตาม Facebook: ชาญไพบูลย์ l CharnPaiboon และทำความรู้จักแบรนด์ชาญไพบูลย์เพิ่มเติม กับหลักไมล์สำคัญในวาระครบรอบ 50 ปีได้ที่ www.charnpaiboon.com
